mochi

Vandaag ben ik samen met Masata en zijn vriendin, Shuai, naar een Mochifeest geweest. Vanochtend vroeg zijn we naar de gebeurtenis vertrokken, aangezien het evenement al begon om negen uur. Uiteraard waren we wat te laat en kwamen we ongeveer half tien aan op het metrostation waar een jongen genaamd, Kyuchan, die Shuai uitgenodigd had - en Shuai was zo vriendelijk geweest ons uit te nodigen - ons op stond te wachten. Vanaf het metrostation was het zo ongeveer tien minuten lopen naar zijn ouderlijk, de halve familie woont daar geloof ik, huis dat heel erg indrukwekkend was. Ten eerste was alles volgens de Japanse traditionele stijl ingericht. Dat betekent dat het huis van buiten gewoon lijkt op een doodgewoon huis, maar wanneer je binnentreedt verrast wordt met schuifdeuren. Alles, het hele interieur, is gemaakt van hout, er zijn heel veel kamers, met soms enkel een tafel en het was er heel erg koud. Naast het huis stond de familietempel (althans, dat vermoed ik). Deze was ook erg groot, leek op een huis en had een traditionele Japanse uitstraling met aansluitend nog een groot huis waar iedereen gezamenlijk kan eten.

Bij aankomst was de beste familie al bezig de tot moes gekookte rijst fijn te stampen met reusachige hamers, aangemoedigd door Kyuchan zijn tante en zijn oudere zuster: 'ichi, ni, san, ichi, ni, san' (een, twee, drie 2x). Voordat ik de drempel overstak vielen er al woorden van 'a de gaijin(buitenlander) is er!' waarna ik aan de hele familie werd voorgesteld. Het was erg fijn nu ook in contact te komen met Japanse kinderen. Heel erg grappig. In tegenstelling tot de meeste Japanse ouders zijn veel Japanse kinderen helemaal niet schuw en willen ze alles van je weten en vertellen ze alles wat je niet wil weten. Grappig is te zien dat kinderen je al gauw bestempelen. Zo was ik 'eigo no hito' (Jongen die Engels spreekt). Ik probeerde hem duidelijk te maken dat ik uit Nederland kwam en dat mensen daar geen Engels spreken maar Nederlands. Vanzelfsprekend wist het beste jongetje niet wat Nederland was, laat staan waar het lag, dus besloot hij maar met het verhaal dat ik uit een land kom waar enkel monsters leven. Een ander kereltje vertelde trots dat hij zijn eigen geld verdiende. Aan de kant van de weg staan in Japan om de honderd meter drie (fris)drankautomaten. Veel mensen vergeten, vermoed ik, hun wisselgeld, zodat waarschijnlijk al het kleingeld in de handen komt van dit Japanse knaapje van acht jaar oud. Wanneer ik nog eens in grote geldnood zit, weet ik wat me te doen staat. Tenslotte is het praten met kinderen gewoon fantastisch. Ze vertalen niks voor je, leggen niks uit, en als je zegt dat je het niet begrijpt herhalen ze gewoon precies hetzelfde wat ze al zeiden. Soms begrijp ik het na de tweede keer, maar niet zelden moet ik de betekenis afleiden van gebaren of gezichtsuitdrukkingen.

Na een korte observatie mocht ik ook gaan stampen, een hele intensieve bezigheid dat lijkt op het kloven van hout. Na het stampen mocht ik helpen met het draaien van de mochi. Het eindproduct is dan een rijstbal, dat eigenlijk enkel smaakt naar rijst. Naast de stampbak zit de oude garde van de familie eieren te koken, Japanners houden nou eenmaal van eieren. Tijdens het stampen en het draaien van de mochi in bollen werden mij verscheidene gerechten toegeschoven. Zo kreeg ik warme rode bonensoep met mochi en een kom rijst met nori(zeewier), kip, en ui. Ik heb mijn maag de gehele tijd niet horen klagen.

Na afloop van de grote gebeurtenis ben ik nog uitgenodigd om te blijven eten. Een gratis maaltijd kan ik natuurlijk niet afslaan dus heb ik deze mogelijkheid met beide handen aangepakt. De gehele dag was overigens gratis, zou ik vragen of ik moest betalen hadden zij mij waarschijnlijk zo snel mogelijk de deur gewezen. Dit maakt vanzelfsprekend deel uit van de Japanse gastvrijheid. Na de nabe (pot gevuld met allerhande soorten groenten en vlees, waar je zelf met je o-hashi (stokjes) wat uit kunt vissen) maaltijd, -waar ik als enige deel van uitgemaakt had, Masato en Shuai waren reeds lang voor de maaltijd, dat om drie uur geschiedde, vertrokken- ben ik nog wat wezen luieren met Kyuchan, zijn zus, vader en nichtje, voor de televisie. Om zes uur vond ik het tijd om te gaan en ben ik met een tevreden gevoel naar huis gegaan.

Kerstdrukte

In Japan wordt de kerst niet zo uitbundig gevierd zoals je dat zou verwachten. Japan, normaal gesproken het boegbeeld van straten vol met neonlicht en overdreven grote videoschermen, doet weinig aan kerstverlichting. Maar dat neemt niet weg dat er helemaal geen kerstsfeer aanwezig is. In de dagen voor de kerst neemt de drukte in de winkelstraten enorm toe. Elke kans om te shoppen nemen de Japanners met beide handen aan, zoals dat wel bekend is van een van de meest modieuze naties ter wereld. Echt overal is het druk.

Japanners doen niet aan het geven van kerstkaarten, maar uiteraard moet er wel een kaartje gestuurd worden naar alle kennissen, vrienden en familie om deze gelukkig nieuwjaar te wensen. Deze kaarten gaan vergezeld met een geluksnummer, waarmee te gekke prijzen te winnen zijn. Heb je geluk dan win je een kleine prijs, en voor de echte bofkonten zijn er prijzen als tripjes naar Europa en misschien kun je ook wel een auto winnen. Niks is onmogelijk. Als Japanners ergens wel voor te porren zijn dan is het wel het geven van cadeautjes. Altijd en overal moeten er geschenken gegeven en ontvangen worden. Zodoende kan men al geen kerstkaart meer kopen zonder kans te maken op een postzegel.

De decembermaand is toch ook wel een van de drukste maanden in het jaar. Om religieuze en culturele beleefdheidsredenen is de laatste maand van het jaar vrijwel helemaal volgeboekt. De laatste twee weken van het jaar zijn er veel feestjes van verschillende verenigingen om het jaar af te sluiten: zogenaamde bonenkai (boo-nen-kai - vergeet het jaar feestje). Zoals de titel van het feest al aanduidt wordt er veel gedronken op dergelijke feesten. Zelf had ik ook een bonenkai van de basketbalvereniging. Gezamenlijk gingen we wat eten en drinken in een Izakaya waarna velen nog gingen voor karaoke. Ik had de volgende dag een afspraak met mijn hostfamily dus ben verstandig richting huis gegaan. Voor mij geen karaoke.

Om het jaar in de religieuze zin goed af te sluiten gaan veel Japanners met oud en nieuw naar de tempel om te bidden voor een gezond nieuwjaar. Een van de tradities is het eten van mochi. Dit zijn schijfjes van vermalen, platgestampte rijst, die, nadat ze zijn opgewarmd in water heel erg uitrekbaar zijn. Dit staat dan symbool voor het leven, dat je door middel van deze traditie weer een jaartje ouder mag worden. Daarnaast is mochi gewoon ook heel erg lekker. Zeker wanneer deze gevuld zijn met aardbeien, perzik of 'red beans'. Mochi kunnen daarentegen ook zeer dodelijk zijn. Door zijn kleverige samenstelling is de mochi niet altijd gemakkelijk door te slikken waardoor er elk jaar wel een aantal ouderen stikt in het kleverige goedje.

Thee ceremonie

Vandaag werd ik uitgenodigd om mee te gaan naar een theeceremonie. Een van de bekendste Japanse traditionele fenomenen. Normaal gesproken moet men 2000 yen betalen om een dergelijke ceremonie bij te wonen, maar ik was samen met vrienden door Yuriko, een Japanse vriendin, uitgenodigd, en dat was gelukkig gewoon gratis. Maar goed. Om binnen te komen moesten we onze schoenen uit doen, telefoon uitzetten en zelfs onze horloge afdoen. Want na afloop van de ceremonie mochten we een drink-kom bekijken van wel meer dan 300 jaar oud en die mocht absoluut niet beschadigd worden.

Alles begon officieel. Iedereen zat in een kring te wachten op hun o-cha, groene thee, wat gepaard ging met veel buigingen en officiële dankbetuigingen. Waar ik niet heel veel van verstond. Het zwaarste van alles was het zitten. Dit moest zoals gebruikelijk met officiële aangelegenheden op de knieën met de voeten onder de bibs. Voor vijf a tien minuten ok, maar voor een halfuur een beetje onmogelijk; voor westerlingen. Gelukkig houden Japanners er rekening mee dat westerlingen domme reuzen zijn die met hun grote onhandige voeten per ongeluk schuifdeuren kapot trappen, dus vergaven zij het ons toen we van houding veranderden in een kleermakerszit. 

Voordat we de groene thee tot ons namen kregen we eerst zogenaamde o-kashi voorgeschoteld.  Dit zoete goedje zorgt ervoor dat je de bittere smaak van de groene thee extra goed proeft. Japanse thee smaakt heel anders dan gewone thee, black tea, zoals Japanners dat noemen, en is veel sterker van smaak. Oftewel veel bitterder. Toen ik het voor het eerst proefde vond ik het niet te pruimen, maar volgens mij ben ik nu gewend geraakt aan de sterke smaak. Echter vind ik het nog steeds niet te drinken, maar och, het is goed voor je gezondheid, zeggen ze. 

Na afloop wordt de plechtigheid in stilte voortgezet, de gehele ceremonie wordt eigenlijk in stilte uitgevoerd, en gaat iedereen na nogmaals een aantal keer groeten en buigen weer met een harmonieus gevoel naar huis.

seksualiteit in Japan

Hoewel ik natuurlijk elke dag hard aan de studie ben en veel culturele tripjes maak, ga ik natuurlijk ook wel eens uit voor een borrel. Meestal ga ik dan eerst naar een Izakaya, een Japanse bar, alwaar je overheerlijk kunt eten en drinken voor een niet al te belachelijke prijs. Eenmaal in de stemming gaan we daarna richting de nachtclubs die tot ongeveer 6 uur in de ochtend open zijn, om vervolgens weer met de eerste trein van de dag tussen de werklui naar huis te gaan. Soms nemen we wel eens een taxi, maar dat is iets duurder.



In dergelijke situaties ga ik bijna altijd uit in een groep en vrijwel altijd met een aantal Japanners. Zodoende kom je wat meer te weten wat de Japanse jeugd nou zoal bezighoudt en hoe zij denken over seks, uitgaan, een levenspartner vinden etc, etc. Japanners zijn daar over het algemeen heel erg verlegen in, maar geef ze een aantal glazen alcohol en ze vertellen in geuren en kleuren hoe Japanse kerels trachten een vrouw te versieren, hoe zij de liefde bedrijven, waar ze denken hun ideale partner tegen te komen, en hoe zij denken over vrouwen of over mannen.

Na lang en zorgvuldig onderzoek kan ik de volgende conclusies trekken (soms kan ik niet anders dan generaliseren, mijn excuses daarvoor, maar soms is dat onvermijdelijk).



Uitgaan in een discotheek, of clubben, hoe dat in het Engels heet, doen Japanners niet. Vanaf hun jeugd af aan gaan jongens enkel met jongens om en meisjes alleen met meisjes. Anders dan in Nederland waar de meeste jongeren op de middelbare school gemengde vriendengroepen creeren is dat niet het geval in Japan. Zelfs nog op de universiteiten zitten in de rechterhelft van het lokaal de vrouwen en de linkerkant de mannen. Hoe moet je dan in hemelsnaam in contact komen met een meisje. Laat staan vaardigheden ontwikkelen om met het andere geslacht te communiceren?



Mannen zijn in Japan heel erg verlegen. Affectie wordt niet getoond, zoals wel kenbaar is in Aziatische culturen, hoewel de vrouwen dit vaak juist wel willen. Ik hoor Japanse vriendinnen vaak klagen: hij laat helemaal niet blijken dat hij me interessant of aantrekkelijk vindt! Een van de weinige manieren om in contact te komen met het andere geslacht is via koukon (spreek uit als kookon). In Japan heb je een excuus nodig om met een vrouw te praten. Het excuus met koukon is heel simpel: twee mensen die elkaar kennen (man-vrouw) gaan eten en drinken in een Izakaya en elk neemt drie vrienden mee. Vier mannen aan de ene kant van de tafel en vier vrouwen aan de andere kant. Elk paar dat tegenover elkaar zit is gedwongen met elkaar te praten, zien ze elkaar zitten, dan worden er telefoonnummers uitgewisseld voor een volgende afspraak. Zien ze elkaar niet zitten, dan blijft het bij koukon. Zijn ze helemaal verzot op elkaar, dan wordt gelijk de grote stap voorwaarts gezet naar een love hotel, of een van de appartementen. Zoals ik al gezegd heb, zijn Japanners erg verlegen en komen ze pas los als ze wat gedronken hebben: kortom de Izakaya is voor hen de ideale plek. Mij lijkt het allemaal erg ongemakkelijk.



Hoe doen Japanners 'het'. Waarschijnlijk net als iedereen anders, maar dan op zijn Japans. Er wordt vanuit gegaan dat de man de dominante jager is en de vrouw de... tja... soort van het slachtoffer. Dit kan leiden tot hele grappige situaties. Een vriend van me sprak met een jongen(rond 21 jaar) die anderhalf jaar een relatie had gehad met een meisje. Leuk, dat hebben meer mensen. Maar hij had in deze periode geen enkele keer seks gehad... Nu wordt het eigenaardig. Waarom dan niet? Volgens hem was het meisje te defensief. Oftewel ze had altijd een excuus en hij (de man moet waarschijnlijk altijd de eerste stappen zetten) was schijnbaar niet 'pushend' genoeg. Tja, altijd lastig.